Η ισορροπία ανάμεσα σε εργασία και ελεύθερο χρόνο (κοινώς work-life balance) απασχολεί ολοένα και περισσότερο τις σύγχρονες ευρωπαϊκές κοινωνίες. Σε μια εποχή όπου η ποιότητα ζωής και η ψυχική υγεία βρίσκονται στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης, το πόσες ώρες δουλεύουμε δεν είναι μια κοινή στατιστική, αλλά αντανακλά τον τρόπο που η αποτελεσματικότητα της οικονομίας διαμορφώνει την καθημερινότητα των πολιτών.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Eurostat [1], το 2024 το 6,6% των εργαζομένων ηλικίας μεταξύ 20 και 64 ετών στην Ευρωπαϊκή Ένωση εργαζόταν για τουλάχιστον 49 ώρες την εβδομάδα. Το ποσοστό αυτό μπορεί να μειώνεται διαχρονικά (ενδεικτικά το 2005 το έφτανε το 11,7% και το 2015 το 9,5%), ωστόσο οι αποκλίσεις μεταξύ των κρατών-μελών παραμένουν έντονες. Η Ελλάδα προεξήχε του ποσοστού υπερεργασίας στην ΕΕ με 12,4%, ακολουθούμενη από την Κύπρο (10%) και τη Γαλλία (9,9%), ενώ τα χαμηλότερα ποσοστά παρατηρήθηκαν στη Βουλγαρία (0,4%), τη Λετονία (1%) και τη Λιθουανία (1,4%).
Το ποσοστό υπερεργασίας στη χώρα μας εμφανίζει και αυτό σταθερά πτωτική πορεία με την πάροδο των ετών, παραμένουμε όμως εδώ και πολλά χρόνια στη χειρότερη θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ –βασικά, από το 2000 που έχουμε στοιχεία για το δείκτη, μόνο τη διετία 2007-08 δεν ήμασταν πρώτοι σε ποσοστό υπερεργασίας. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό σχετίζεται με τη δομή της απασχόλησης στην ελληνική αγορά εργασίας: έντονη παρουσία πολλών μικρών επιχειρήσεων, κυρίαρχοι κλάδοι απασχόλησης ο τουρισμός και η γεωργία όπου οι πολυάριθμές ώρες εργασίας είναι κανόνας, και υψηλά ποσοστά αυτοαπασχόλησης. Για να καταλάβουμε τη σημασία του τελευταίου, αν εξετάσουμε αναλυτικά τα στοιχεία της Eurostat θα παρατηρήσουμε ότι οι Έλληνες μισθωτοί εμφανίζουν ελαφρώς χαμηλότερα ποσοστά υπερεργασίας από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (3,1% έναντι 3,4%), ενώ η διαφορά στους αυτοαπασχολούμενους οι οποίοι δεν απασχολούν έξτρα εργαζομένο είναι χαώδης: 33,5% στην Ελλάδα έναντι 21,9% στην ΕΕ.
Η ελληνική πραγματικότητα όμως δείχνει και κάτι άλλο, ότι η παράταση των ωρών εργασίας δεν συνεπάγεται πραγματική ανάπτυξη για τη χώρα. Η πρόκληση, συνεπώς, για την Ελλάδα είναι η αύξηση της παραγωγικότητας, η ενίσχυση των ποιοτικών θέσεων εργασίας και η προώθηση μιας πιο βιώσιμης ισορροπίας ζωής – εργασίας.
[1] Eurostat. Long working hours in the main job by professional status and occupation. European Commission. Retrieved September 20, 2025, from: https://ec.europa.eu