ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

Τι είναι τα ETF;

Τα ETF, ή Διαπραγματεύσιμα Αμοιβαία Κεφάλαια, είναι ένα είδος επένδυσης. Μπορείς να τα σκεφτείς σαν επενδυτικά «καλάθια» που περιέχουν μέσα πολλές διαφορετικές μετοχές, ομόλογα, ή άλλα περιουσιακά στοιχεία.

Για παράδειγμα, ένα ETF στον S&P500 λειτουργεί ως εξής:

• Ο διαχειριστής του ETF, που είναι συνήθως μια μεγάλη επενδυτική εταιρία παγκόσμιας εμβέλειας, αγοράζει μετοχές από τις 500 μεγαλύτερες εταιρίες των ΗΠΑ, στο ίδιο ποσοστό με αυτό που κάθε εταιρία συμμετέχει στον δείκτη S&P.
• Αυτές οι μετοχές δεσμεύονται από τον διαχειριστή του ETF σε ένα κλειστό κεφάλαιο, το οποίο μετά χωρίζεται σε πολλά μικρά μερίδια, που το κάθε ένα αντιπροσωπεύεται από ένα χρεόγραφο, το ETF. Αυτό το ETF διατίθεται προς πώληση στο κοινό μέσω μιας χρηματιστηριακής αγοράς.
• Ο επενδυτής που το αγοράζει αποκτά ιδιοκτησία στο αντίστοιχο μερίδιο αυτού του κεφαλαίου και κερδίζει υπεραξία από την διαχρονική άνοδο της τιμής του όσο ανεβαίνει ο δείκτης S&P500, αλλά και από τα μερίσματα κερδών που διανέμουν οι εταιρίες. Είναι δηλαδή στην ουσία σαν ο επενδυτής να κατέχει ένα έμμεσο μικρό μερίδιο και στις 500 εταιρίες του δείκτη.
• Αν ο διαχειριστής επιθυμεί, μπορεί να συνεχίσει να αυξάνει το μέγεθος του κεφαλαίου, αγοράζοντας παραπάνω μετοχές ώστε να διαθέσει και άλλα τεμάχια ETF στην αγορά.

Αν ένας επενδυτής αποφάσιζε να αγοράσει μόνος του μετοχές από τις 500 αυτές εταιρίες στην ίδια αναλογία με τον δείκτη, θα απαιτούνταν να επενδύσει αρκετές δεκάδες χιλιάδες ευρώ αλλά και να πληρώσει χιλιάδες ευρώ σε προμήθεια για 500 διαφορετικές τοποθετήσεις. Αντ’ αυτού, με ένα ETF μπορεί να κάνει ακριβώς το ίδιο για πολύ μικρότερη επένδυση και με ιδιαίτερα χαμηλή προμήθεια (στην Freedom24, για παράδειγμα, η προμήθεια για ένα ETF, θα ήταν μόνο 2,02 ευρώ).

Στην Ευρώπη, τα ETF που ακολουθούν τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προστασία των επενδυτών έχουν την σήμανση «UCITS» (Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες) που ορίζει η ΕΕ. Τα ETF παρουσιάζουν μερικά σπουδαία πλεονεκτήματα σε σχέση με τα παραδοσιακά Αμοιβαία Κεφάλαια ή την μεμονωμένη αγορά μετοχών και ομολόγων. 

1. Τα ETF έχουν σημαντικά χαμηλότερα κόστη διαχείρισης. Τα παραδοσιακά αμοιβαία κεφάλαια συνήθως παρακρατούν 1% ή και 2% το χρόνο από τη συνολική αξία της επένδυσης και χρεώνουν επιπλέον κόστη εισόδου ή εξόδου από το αμοιβαίο. Τα ETF σπανίως έχουν κόστος διαχείρισης πάνω από 0,2% ετησίως.
2. Τα UCITS ETF είναι αφορολόγητα στην Ελλάδα. Τα δηλώνεις στην φορολογική σου δήλωση για μελλοντικά «πόθεν έσχες» αλλά δεν φορολογούνται.
3. Τα ETF είναι πιο διαφανή από τα παραδοσιακά αμοιβαία, τόσο όσον αφορά τα στοιχεία που κατέχουν όσο και τον τρόπο με τον οποίο επενδύουν.
4. Τα ETF παρουσιάζουν πολύ μεγαλύτερη ρευστότητα σαν επένδυση, δηλαδή μπορείς να τα ρευστοποιήσεις (να τα πουλήσεις, δηλαδή) πανεύκολα την ίδια ημέρα χωρίς πρόστιμα και χρεώσεις.
5. Τα ETF επιτυγχάνουν υψηλή διαφοροποίηση ρίσκου ακόμα και με μικρό κεφάλαιο επένδυσης, γιατί οι δείκτες κατά κανόνα παρουσιάζουν μικρότερη διακύμανση από τις μεμονωμένες μετοχές που τους αποτελούν. Με απλά λόγια, με το ETF ο επενδυτής τοποθετεί «αυγά» σε πολλά «καλάθια», κρατώντας πιο χαμηλά το ρίσκο της επένδυσής του. Έτσι, τα ETF επιτρέπουν στον καθένα να επενδύσει με τον πλέον τεκμηριωμένο και επιστημονικό τρόπο, χωρίς να απαιτείται να γνωρίζει χρηματοοικονομικά, να κοιτάζει ισολογισμούς εισηγμένων, ή να προσπαθεί να προβλέψει την οικονομία.

Γιατί τώρα τελευταία όλοι έχουν «λυσσάξει» με τα ETF;

Επειδή είναι σχετικά νέο προϊόν που δημιουργήθηκε για να εκμεταλλευτεί τα πλεονεκτήματα της ψηφιακής τεχνολογίας και τις οικονομίες κλίμακας από την είσοδο των χρηματιστηριακών πλατφορμών, οι οποίες διέδωσαν τις επενδύσεις στο ευρύ κοινό. Σε σύγκριση με τα επενδυτικά προϊόντα της περασμένης δεκαετίας, τα σημερινά ETF έχουν αντικειμενικά καλύτερα χαρακτηριστικά διαχείρισης ρίσκου, υψηλότερες μακροχρόνιες αποδόσεις, έχουν μικρότερο κόστος, και μπορείς να τα διαχειριστείς από το κινητό σου.   

Τι σημαίνουν τα διάφορα χαρακτηριστικά των ETF;

Είναι γεγονός πως οι χρηματιστές προσπαθούν να τα κάνουν όλα να ακούγονται πολύπλοκα, όμως στην πραγματικότητα, δεν είναι κάτι δύσκολο να καταλάβεις. Για παράδειγμα, στο Vanguard FTSE All-World UCITS ETF (USD) Accumulating ETF:

Vanguard: Είναι ο διαχειριστής του ETF. Αν δεν επιλέξεις ένα από τα ETF που θα βρεις παρακάτω, κάνε μια έρευνα για τον διαχειριστή του ETF που θέλεις να αγοράσεις. Μια αξιόπιστη εταιρία εξασφαλίζει ότι το ETF θα συνεχίσει να υπάρχει και στο μέλλον, ότι τα κόστη διαχείρισης είναι χαμηλά, και ότι δεν θα αλλάζει συνέχεια η μεθοδολογία με την οποία επενδύει.

FTSE All-World: Είναι ο δείκτης τον οποίο ακολουθεί το ETF και καθορίζει τις επενδύσεις μέσα στο «καλάθι» του ETF. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα είναι ο δείκτης που ορίζει το χρηματιστήριο του Λονδίνου για περίπου 4.000 μετοχές από 48 χώρες.

UCITS ETF: Ότι το ETF ακολουθεί τα πρότυπα UCITS που ορίζει η ΕΕ (και είναι και αφορολόγητο).

USD: To νόμισμα βάσης του ETF. Το νόμισμα βάσης καθορίζει μόνο σε ποιο νόμισμα αγοράζουμε ή πωλούμε το ETF – και άρα εάν θα χρεωθούμε με κόστη συναλλάγματος από την πλατφόρμα μας. Κατά τα άλλα μας είναι αδιάφορο, καθώς η έκθεση σε ξένα νομίσματα καθορίζεται από το τι περιέχεται στο «καλάθι» του ETF και όχι σε ποιο νόμισμα εμείς το αγοράζουμε στην πλατφόρμα.

Accumulating: Σημαίνει ότι τα μερίσματα ή οι τόκοι που αποφέρει το ETF επανεπενδύονται αυτόματα από την εταιρεία διαχείρισης.

Άλλοι χρήσιμοι όροι

Αν ένα ETF αναφέρεται ως “Synthetic” (S), ή “Swap” τότε σημαίνει ότι ο διαχειριστής δεν έχει αγοράσει τις μετοχές αλλά ότι χρησιμοποιεί διάφορα χρηματοοικονομικά εργαλεία (παράγωγα) για να αναπαράγει την απόδοση του δείκτη. Τέτοια ETF περιέχουν και τον κίνδυνο αποτυχίας αυτών των εργαλείων και καλό θα ήταν να αποφεύγονται από αρχάριους επενδυτές.

Fund Size (Total assets): Την συνολική αξία των μετοχών που έχουν αγοραστεί από τον διαχειριστή. Για ETF σε διεθνείς δείκτες καλό θα ήταν η συνολική αξία να είναι της τάξεως των δισεκατομμυρίων δολαρίων εκτός και αν επενδύουν σε πιο εξειδικευμένους δείκτες  π.χ. RAFI index, νέα ESGs/European market/ΕΜ κλπ. όπου συνολικές αξίες πάνω από 200 εκατομμύρια θεωρούνται επαρκείς. Επίσης, για μικρές αγορές, όπως η Ελλάδα, οι συνολικές αξίες των ETF καλό θα ήταν να κυμαίνονται στις δεκάδες εκατομμύρια. Μικρότερες συνολικές αξίες από αυτές αυξάνουν τον κίνδυνο να εκκαθαριστεί ένα ETF. Σε αυτήν την περίπτωση δεν χάνουμε τα χρήματά μας, μας επιστρέφονται στην αξία κλεισίματος του ETF αλλά θα χρειαστεί να ξανακάνουμε τις τοποθετήσεις μας από την αρχή.

Track record: Το πόσο καλά ακολουθεί ένα ETF τον δείκτη του. Έαν το track record ενός ETF είναι έντονα αρνητικό μπορεί να σημαίνει ότι τα συνολικά κόστη διαχείρισης είναι υπερβολικά υψηλά.

Ticker symbol: Ο κωδικός του ETF (συνήθως από 3 μέχρι 5 κεφαλαία γράμματα ακολουθούμενα από ένα κωδικό τοποθεσίας EU, GR, US κτλ.) Το ίδιο ETF θα έχει διαφορετικούς κωδικούς αν διαπραγματεύεται σε κάποιο άλλο χρηματιστήριο ή σε κάποιο άλλο νόμισμα.

KID: Είναι το επίσημο ενημερωτικό έντυπο που περιγράφει ένα ETF και διευκρινίζει όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά.

Τι είναι οι πλατφόρμες;

Οι διαδικτυακές πλατφόρμες επενδύσεων, είναι στην ουσία οι «μεσίτες» ή brokers που εκτελούν τις εντολές αγοράς και πώλησης για λογαριασμό μας και μας παρέχουν πρόσβαση σε δεδομένα της αγοράς.

Υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες υπηρεσιών brokers:

• Η πρώτη είναι οι υπηρεσίες brokerage που προσφέρουν οι παραδοσιακές τράπεζες, σαν βραχίονα των τραπεζικών τους υπηρεσιών. Ενώ η αξιοπιστία τους συνδέεται με αυτή της τράπεζας, συνήθως έχουν πολύ περιορισμένες επιλογές σε ETF και υψηλές χρεώσεις σε προμήθειες συναλλαγών και συναλλάγματος.
• Η δεύτερη κατηγορία είναι brokers που λειτουργούν με τραπεζική άδεια, χωρίς όμως οι τραπεζικές λειτουργίες να είναι η κύρια δραστηριότητα τους. Συγκριτικά, προσφέρουν περισσότερα προϊόντα και χαμηλότερες χρεώσεις από τις παραδοσιακές τράπεζες.
• Η τρίτη κατηγορία είναι οι λεγόμενοι neobrokers, όπως η Freedom Finance που διαφημίζουμε στο Greekonomics. Είναι η πιο ανταγωνιστική κατηγορία, με εξαιρετικά χαμηλές χρεώσεις συναλλαγών, μεγάλη επιλογή επενδυτικών προϊόντων και εύκολα στη χρήση ψηφιακά εργαλεία.
• Τέλος, υπάρχει και μια τέταρτη κατηγορία που εξειδικεύεται σε πιο «εξωτικά» και ακριβά προϊόντα, όπως κρυπτονομίσματα ή CFDs, ενώ ενδεχομένως να λειτουργεί υπό λιγότερο αυστηρή εποπτεία.

Οι brokers δεν κρατούν τα επενδυτικά προϊόντα, απλά τα αγοράζουν και τα πουλούν. Όσο βρίσκονται στην ιδιοκτησία του επενδυτή, οι brokers καταθέτουν τα προϊόντα σε μεγάλα αποθετήρια αξιογράφων, δηλαδή σε τρίτους οργανισμούς που είναι ανεξάρτητοι από τους brokers. Κάποιοι brokers, όπως η Freedom24, καταχωρίζουν τα προϊόντα στο όνομα του τελικού δικαιούχου. Αυτό τεχνικά επιτρέπει στον ιδιοκτήτη να μεταφέρει τα προϊόντα σε άλλον broker αν παραστεί ανάγκη. Άλλες πλατφόρμες δεν το κάνουν αυτό, και σε περίπτωση που κλείσουν, τα προϊόντα ρευστοποιούνται και οι επενδυτές λαμβάνουν την τρέχουσα αξία τους. Για αυτό έχει μεγάλη σημασία ο broker που επιλέγεις να ακολουθεί μια βιώσιμη τιμολογιακή πολιτική η οποία να τον καθιστά κερδοφόρο, και να μην προβαίνει σε δανεισμό ή μόχλευση των χρεογράφων των πελατών για κερδοσκοπικούς λόγους.

Επίσης, είναι σημαντικό η πλατφόρμα που θα επιλέξεις να αγοράζει τις πραγματικές μετοχές ή ETF που επιλέγεις και όχι τρίτα παράγωγα που ακολουθούν αυτές τις μετοχές. Τα παράγωγα αυτά είναι μεν φθηνότερα αλλά υπάγονται και σε επιπρόσθετα ρίσκα που ο μέσος επενδυτής δεν είναι σε θέση να αξιολογήσει. H Freedom24, που χρησιμοποιούμε εμείς, προσφέρει τα ίδια τα αξιόγραφα και όχι παράγωγα.